دانلود کتاب استر PDF + ویرایش 1404

غالب این فرضیات، مبتنی بر احتمالات و اوهام است که متاسفانه قابل اثبات و حتی قابل نفی هم نمی باشد. لذا شایسته است افراد، به جای توجه به سخنان غیر واقعی و غیر منطقی، خود با رجوع به اصل منابع معتبر، حقیقت ماجرا را با روش های علمی و منطقی مطالعه نمایند.

تنها منبعی که داستان استر را نقل کرده، عهد عتیق می باشد. این داستان در «سِفر استر» که یکی از اسفار 39 گانه عهد عتیق می باشد، نقل شده است. اثر حاضر مشتمل بر دو ترجمه فارسی از سِفر استر می باشد. ترجمه اول، برگرفته از ترجمه تفسیری کتاب مقدس است. اما ترجمه دوم (ترجمه قدیم)، بر گرفته از «کتاب مقدس یعنی کتب عهد عتیق و عهد جدید»، که توسط دارالسلطنۀ لندن، در سال 1925 میلادی به چاپ رسیده است.

از آنجا که ترجمه قدیم، دقیق ترین ترجمه فارسی کتاب مقدس می باشد، ترجمه تفسیری نسبت به ترجمه قدیم دارای اعتبار کمتری است و معمولا در آثار مربوط به این حوزه، به ترجمه قدیم استناد می شود. با این همه ترجمه تفسیری دارای بیانی قابل فهم و بلاغت بیشتری است و بر خلاف ترجمه قدیم، عاری از لغات مهجور و واژگان دشوار می باشد. اثر حاضر علاوه بر پوشش کامل ترجمه قدیم و ترجمه تفسیری، شامل درآمدی بر عهد عتیق و کتاب استر بوده و همچنین با استناد به منابع معتبر، نقد کوتاهی هم بر اصل داستان دارد. امید که بر اهلش مفید واقع گردد.

در ادامه توضیحاتی پیرامون این اثر ذکر خواهد شد.

کتاب استر؛ روایتی قوم‌گرایانه و خشونت‌محور در لباس متن مقدس

کتاب استر، یکی از نوشته‌های عهد عتیق، معمولاً با جشن پوریم و شادی‌های یهودی همراه است. در نگاه سنتی، این کتاب داستان نجات یک قوم تحت سلطه را بازگو می‌کند و قهرمان آن، زنی شجاع به نام استر، الگویی از ایثار و هوشمندی است. اما اگر از زاویه‌ای انتقادی به آن بنگریم، با روایتی مواجه می‌شویم که سرشار از ملی‌گرایی افراطی، تحقیر اقوام دیگر، و توجیه خشونت گسترده است. همین ویژگی‌ها باعث شده‌اند برخی الهی‌دانان و تاریخ‌پژوهان به‌صراحت بگویند: «استر یکی از مشکل‌دارترین کتاب‌های عهد عتیق است.»

سکوتی که بوی بی‌خدایی می‌دهد

یکی از عجیب‌ترین نکات کتاب استر این است که در سراسر متن عبری، هیچ نامی از خدا برده نمی‌شود. نه خبری از دعاست، نه قربانی، نه پرستش، نه شریعت. تنها نسخه یونانی (سبعینیه) بعدها دعاها و اشاراتی اضافه کرده تا این خلأ آشکار را بپوشاند. این سکوت را نمی‌توان صرفاً «حضور پنهان خدا» نامید. اگر متنی قرار است بخشی از کتاب مقدس باشد، انتظار می‌رود دست‌کم حداقلی از ایمان و معنویت در آن باشد. اما استر به‌جای خدا، بر قدرت سیاسی، حیله‌های درباری و توطئه‌های خونین تمرکز دارد. در اینجا نه عدالتی مطرح می‌شود، نه اخلاقی جهانی، نه رحمت الهی. نتیجه این است که استر بیشتر شبیه به یک افسانه ملی با اهداف سیاسی است تا نوشته‌ای مقدس.

روایت تاریخی یا افسانه سیاسی؟

یکی از نقاط ضعف جدی استر، فقدان پشتوانه تاریخی است. هرچند ماجرا در دوران خشایارشا در شوش رخ می‌دهد، اما:

• هیچ منبع پارسی یا یونانی از ملکه‌ای به نام استر یاد نمی‌کند.
• شخصیت «وشتی» نیز در هیچ سند تاریخی دیده نمی‌شود.
• قوانین «تغییرناپذیر پارسیان» که چندبار در کتاب تکرار می‌شود، بیشتر شبیه کلیشه‌ای ادبی است تا واقعیتی حقوقی.
• تصویر شاه خشایارشا به‌عنوان پادشاهی ساده‌لوح که هر لحظه با تحریک اطرافیان تصمیمی حیاتی می‌گیرد، با شناخت ما از ساختار پیچیده امپراتوری هخامنشی هم‌خوانی ندارد.

بنابراین می‌توان گفت کتاب استر بیشتر نوعی اسطوره‌سازی سیاسی است: داستانی خیالی که در دل تاریخ کاشته شده تا برای قوم یهود حس هویت و پیروزی ایجاد کند.

دشمن‌سازی و شیطان‌پردازی

در کتاب استر، شخصیت «هامان» به‌عنوان دشمن مطلق یهودیان معرفی می‌شود. او چهره‌ای است که بدون هیچ انگیزه پیچیده انسانی، صرفاً از سر کینه و غرور تصمیم به نابودی یک قوم می‌گیرد. چنین تصویر سیاه‌وسفیدی، بیش از آنکه ریشه در واقعیت داشته باشد، بازتاب یک ادبیات پروپاگاندایی است. در واقع، کتاب استر دشمن را نه به‌عنوان فرد یا گروهی خاص، بلکه به‌عنوان «همه‌ی غیر یهودیان» نشان می‌دهد. این تصویرسازی خطرناک، فضای ذهنی «ما در برابر آن‌ها» را تثبیت می‌کند. به همین دلیل است که منتقدان می‌گویند: استر نه تنها تاریخ نیست، بلکه نوعی مانیفست قوم‌گرایانه ضدبیگانه است.

توجیه خشونت و نسل‌کشی

بزرگ‌ترین مشکل کتاب استر در فصل‌های پایانی رخ می‌دهد. پس از مرگ هامان، شاه فرمان تازه‌ای می‌دهد: یهودیان حق دارند دشمنان خود را در سراسر امپراتوری نابود کنند. نتیجه این فرمان حیرت‌آور است:

• بنا به متن عبری، در شهر شوش ۵۰۰ نفر و در دیگر ایالات امپراتوری ۷۵ هزار نفر کشته می‌شوند.
• حتی ده پسر هامان هم بی‌رحمانه به قتل می‌رسند.

نکته تکان‌دهنده این است که کتاب استر این کشتار عظیم را نه تنها محکوم نمی‌کند، بلکه آن را جشن می‌گیرد و بنیان مراسم پوریم بر همین خون‌ریزی گذاشته می‌شود. از این منظر، استر نمونه‌ای نادر در میان متون مقدس است که خشونت جمعی را مشروعیت می‌بخشد. این مسئله از دیدگاه اخلاقی و الهیاتی فاجعه‌بار است: آیا می‌توان متنی که قتل‌عام را جشن می‌گیرد، همچنان مقدس دانست؟

نقد سنتی درون‌دینی

جالب اینجاست که حتی در سنت‌های یهودی و مسیحی، بسیاری با استر مشکل داشته‌اند:

• برخی یهودیان روشنفکر در طول تاریخ از محتوای خشن و غیرمعنوی آن احساس ناراحتی کرده‌اند.
• مارتین لوتر، اصلاح‌گر مسیحی، آشکارا نوشت: «کاش استر هرگز در کتاب مقدس نبود، چرا که چیزی جز یهودی‌گری و انتقام در آن نیست.»
• در میان محققان معاصر هم اجماعی وجود ندارد: گروهی آن را «رمان تاریخی یهودی» می‌خوانند، گروهی دیگر «تجلیل از خشونت قومی».

این نشان می‌دهد که انتقاد از استر تنها موضعی مدرن و بیرونی نیست، بلکه از درون سنت‌های دینی نیز مطرح بوده است.

پوریم؛ جشن خشونت یا هویت؟

جشن پوریم، که بر پایه کتاب استر بنا شده، از یک‌سو به‌عنوان نمادی از بقا و شادی یهودیان شناخته می‌شود، اما از سوی دیگر سایه خشونت را یدک می‌کشد. وقتی متنی قتل‌عام هزاران نفر را «پیروزی الهی» معرفی می‌کند و جشنی برای یادبود آن ترتیب می‌دهد، پرسش این است:

• آیا چنین جشنی بازتولید نوعی حافظه جمعی خونین نیست؟
• آیا تبدیل خشونت به آیین دینی، خطر بازتولید دشمن‌سازی دائمی را تقویت نمی‌کند؟

این پرسش‌ها باعث می‌شوند پوریم نه صرفاً یک جشن سنتی، بلکه یک مسئله جدی اخلاقی و سیاسی تلقی شود.

پیامدهای سیاسی و فرهنگی معاصر

کتاب استر، فارغ از زمینه تاریخی یا افسانه‌ای‌اش، تأثیر زیادی بر ذهنیت جمعی یهودیان گذاشته است. روایت «قوم در خطر نابودی که با شجاعت می‌ایستد و دشمنان را نابود می‌کند» الگویی است که بارها در طول تاریخ بازتولید شده است.

اما منتقدان هشدار می‌دهند که این الگو، در جهان مدرن می‌تواند به توجیه خشونت سیاسی و نظامی منجر شود. به‌ویژه وقتی مفهوم «دشمن» به‌صورت مبهم و جمعی معرفی شود، راه برای اقدامات افراطی باز می‌شود. از این منظر، استر نه تنها یک متن دینی بحث‌برانگیز، بلکه یک سند خطرناک قوم‌گرایی دینی است.

نام اثر: کتاب استر

پدیدآورنده: سید ابوالفضل ساقی

ویرایش: دوم (شهریور ماه 1404)

بهاء: 25.000 تومان