-
۲۴۳۷
در شریعت یهود و اسلام روشهای مختلفی برای اعدام معرفی شده است. تورات منحصراً به اعدام با رجم (سنگسار) و سوزاندن حکم میکند. اما تلمود به این دو روش، گردن زدن و خفه کردن را نیز میافزاید. این روشها به ترتیبِ شدت عبارتاند از: سوزاندن، سنگسار، خفه کردن و گردن زدن. در روایات اسلامی نیز سوزاندن با آتش شدیدترین روش اعدام معرفی شده است. در شریعت یهود نوع اعدام موضوعیت دارد و بسته به نوع جرم تعیین میشود. اما در شریعت اسلام غیر از موارد مصرحی نظیر جرایم مستوجب سنگسار، نوع و طریق اجرای اعدام موضوعیت ندارد و فقط گرفتن جان مجرم مدنظر است. برای نمونه در جرم لواط، فقها طرق مختلفی برای اعدام پیشنهاد کردهاند که بر «طریقیت داشتن شیوۀ اعدام» دلالت دارد.
الف. سنگسار در یهودیت و اسلام
پس از رسیدگیهای دقیق و بازپرسی فنی از شهود و صدور حکم قطعی سنگسار برای متهم، باید مکانی خارج از محدودۀ دادگاه برای رجم آماده شود. تورات دربارۀ مکان سنگسار میگوید: «(محکومعلیه را) بیرون لشکرگاه ببر و همۀ آنانی (شاهدان) که شنیدند دستهای خود را بر سر وی بگذارند و تمام جماعت او را سنگسار کنند». در مورد اولین نفری که باید سنگسار را آغاز کند اسلام نیز مشابه حکم هوشمندانۀ آیین یهود معتقد است اگر جرم با شهادت شهود ثابت شده باشد، باید ابتدا شهود بهسوی محکومعلیه سنگ پرتاب کنند. اما اگر جرم با اقرار متهم ثابت شده باشد، ابتدا قاضی سنگ میزند.
مطابق حکم تلمود، متهم پس از تعیین مکان رجم باید به آنجا برده شود. اگر در راه ادعای بیگناهی کند دادرسان موظفاند او را برگردانند و در حکم او فحص و جستوجوی مجدد کنند. اما اگر گناهکار تشخیص داده شد او را به محل رجم بازمیگردانند. اما در اسلام دربارۀ این موضوع به صورت زیر تفصیل داده شده است: اگر جرم با اقرار متهم ثابت شده باشد و او اقرارش را قبل از شروع سنگسار انکار کند یا از مکان رجم بگریزد، مجازاتش ساقط میشود؛ زیرا فرار دلالت بر انکار دارد. اما اگر جرم با شهادت شهود ثابت شده باشد، انکار و فرار تأثیری بر مجازات او ندارد.
قبل از رجم اگر محکومعلیه مرد است باید عریان شود و فقط به میزان ستر عورت لباس بپوشد، و اگر زن است مطابق فتوای مشهور حاخامها باید همراه با البسهاش سنگسار شود.
ب. سوزاندن
فقهای یهودی باتوجهبه حرمت ازهاق جسم در شریعت یهود بر این حکماند که شخص محکوم به حرق، باید تا زانو در خاک قرار گیرد. سپس شالی که دو لایۀ زبر و نرم دارد دور گردنش انداخته شود و دو نفر از شاهدان دو طرف آن را همزمان بکشند تا محکومعلیه دهانش را باز کند. آنگاه فتیلهای آتشین را در دهان او میاندازند تا به درون معدهاش برسد. ربی یهودا هناسی میگوید اگر متهم هنگام کشیدن شال جان داد دیگر نیازی به وارد کردن فتیلۀ آتشین در معدۀ او نیست. اما اگر همچنان زنده بود باید فتیله در دهان او انداخته شود تا از درون بسوزد و بمیرد.
در حقوق اسلامی سوزاندن، هم مجازات اصلی است و هم مجازات تکمیلی؛ به این معنا که بنابر تشخیص قاضی ممکن است مجرم با سوزاندن اعدام شود یا بعد از اعدام با روشی غیر از سوزاندن، جسدش سوزانده شود، چنانکه فقهای اسلامی در جرم لواط سوزاندن بدن مجرم را بعد از اعدام جایز دانستهاند.
ج. خفه کردن
خفه کردن از مجازاتهای ابداعی تلمود است که در تورات سخنی از آن نیست. مطابق حکم تلمود باید محکومعلیه را تا زانو در خاک کرد. سپس شالی دور گردنش انداخت و هریک از شهود یک طرف شال را بگیرند و بکشند تا محکومعلیه جان دهد. از نظر برخی، خفه کردن تنها شیوۀ مجاز برای اعدام غیریهودیان است.
د. گردن زدن
بر اساس فتوای مشهور حاخامها حکم اعدام به شیوۀ گردن زدن باید با شمشیر تیز و با یک ضربه انجام پذیرد. تلمود الگوی صحیح گردن زدن را نحوۀ گردن زدن در امپراتوری روم معرفی میکند. در اسلام نیز مجازات اعدام باید با سریعترین روش ممکن و کمترین درد صورت بگیرد. لذا همانند دین یهود که در پی مرگی آسان برای محکومان است، در اسلام نیز گردن زدن یکی از روشهای رایج اعدام بوده است.
برگرفته از:
کتاب «اعدام در حقوق یهود و اسلام»، سید ابوالفضل ساقی، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی، صص57-60
[1]. تورات در یک مورد از اعدام با دار سخن گفته ولی مواضع اجرای این روش را بیان نکرده است: «اگر کسی گناهی را که مستلزم موت است انجام دهد و کشته شود و او را به دار کشیده باشی بدنش در شب بر دار نماند. او را در همان روز دفن کن؛ -زیرا آن که بر دار آویخته شود ملعون خداست- تا زمینی را که یهوه، خدایت، ملکیتش را به تو میدهد نجس نسازی» (Deu 21:22-23).